Popularność piłki nożnej nie zna granic. Najlepiej świadczy o tym fakt, że tę dyscyplinę sportu uprawia się w każdym, nawet najdalszym zakątku świata. Co więcej, w futbol grają niemal wszyscy – włącznie z osobami niepełnosprawnymi.
Historia Amp Futbolu
Amputee Football jest odmianą piłki nożnej, w której uczestniczą zawodnicy po jednostronnej amputacji kończyny dolnej (piłkarze z pola) lub kończyny górnej (bramkarze). Wspomniana dyscyplina sportu zyskała popularność w drugiej dekadzie XXI wieku, mimo że jej początki sięgają 1980 roku. Wtedy w USA grupa niepełnosprawnych narciarzy z Donem Bennettem na czele, szukała możliwości utrzymania aktywności fizycznej w lecie. Podczas gry w koszykówkę, piłka opuściła plac gry, a jeden z zawodników poza boiskiem, przy pomocy kul, kopnął ją w stronę kolegów. W tym samym roku w Bellevue zainaugurowano pierwsze treningi i mecze nowo powstałej dyscypliny. Utworzono także pierwszy Amp Futbolowy związek na świecie – Amputee Soccer International[1]. Rozkwit niestandardowej odmiany piłki nożnej miał miejsce w 2005 roku podczas Mistrzostw Świata w Brazylii. Wtedy, po raz pierwszy w historii udział w turnieju międzynarodowym wziął zespół z Afryki – Sierra Leone. Po zakończeniu rozgrywek założono World Amputee Football Federation. Nowa, międzynarodowa federacja wprowadziła innowacyjne standardy i wytyczne dotyczące organizacji turniejów rangi interkontynentalnej.
Zasady gry
Podstawowe przepisy gry w Amp Futbol bazują na regułach piłki nożnej, ale ze względu na charakterystykę tej dyscypliny należy podkreślić kilka znaczących różnic. Mecze rozgrywane są na boisku w kształcie prostokąta o długości 55-70 metrów i szerokości 30-60 m. W każdej drużynie występuje siedmiu zawodników wraz z bramkarzem. Spotkanie składa się z dwóch połów – po 25 minut, a ewentualna dogrywka to dodatkowe dwie, dziesięciominutowe części. Podczas meczu zabronione jest używanie protez. Trenerzy mogą dokonywać zmian „hokejowych”, po wcześniejszym zgłoszeniu roszady jednemu z dwóch arbitrów głównych[2]. Kule traktowane są jako przedłużenie ręki. W sytuacji, w której dojdzie do naumyślnego kontaktu kul z piłką, sędzia dyktuje rzut wolny bezpośredni z miejsca przewinienia. „Jeżeli zawodnik drużyny broniącej użyje kul we własnym polu karnym w celu zagrania lub kontrolowania piłki, jego zespół zostanie ukarany rzutem karnym”[3]. Co ciekawe, rzut karny wykonywany jest spoza obrębu pola karnego. Kolejną ważną regułą gry jest sposób poruszania się bramkarza. Golkiper nie może opuścić pola bramkowego, ponieważ takie zagranie kończy się rzutem wolnym bezpośrednim oraz napomnieniem lub nawet wykluczeniem!
Początki Amp Futbolu w Polsce
Pierwsze treningi w naszym kraju datowane są na rok 2011, natomiast oficjalna reprezentacja Polski została powołana rok później. Debiut na arenie międzynarodowej odbył się w Manchesterze podczas Turnieju Czterech Narodów 2012. Polacy uplasowali się wówczas na drugiej pozycji, ustępując jedynie gospodarzom i pokonując Niemców oraz Irlandczyków. Reprezentacja Polski wystąpiła dotychczas trzykrotnie na Mistrzostwach Świata (2012, 2014, 2018). Największym sukcesem kadry jest czwarte miejsce na mundialu w 2014 roku. Polacy nieznacznie przegrali wówczas mecz o trzecie miejsce z Turkami. Na przestrzeni ostatnich lat Amp Futbol w Polsce zyskał na popularności. Spotkania reprezentacji były transmitowane w telewizji, a kadrowiczów zaczęły wspierać firmy sponsoringowe oraz popularne osobowości na czele z dziennikarzem – Michałem Polem oraz najlepszym piłkarzem świata 2020 roku – Robertem Lewandowskim. W 2018 roku Lewy zaprosił drużynę narodową Amp Futbolu do Monachium, gdzie piłkarze mogli odbyć trening z gwiazdami Bayernu. „Spotkanie, które zorganizował Robert Lewandowski, było nie tylko formą podziękowania. To było spotkanie przyjaciół” – wspomina Michał Pol, który pojechał do Niemiec wraz z kadrowiczami[4].
Przyszłość w kolorowych barwach
Ligowe rozgrywki w Polsce rozpoczęły się w 2015 roku. Wtedy o miano najlepszego zespołu rywalizowały cztery drużyny (Husaria Kraków, Gryf Szczecin, GKS Góra i Lampart Warszawa)[5]. Obecnie w polskiej Ekstraklasie występuje pięć klubów (Legia Warszawa, Wisła Kraków, Podbeskidzie Kuloodporni Bielsko-Biała, Warta Poznań i Widzew Łódź), a rozgrywki odbywają się w ramach comiesięcznych turniejów. Triumfator Amp Futbol Ekstraklasy, oprócz tytułu mistrzowskiego, otrzymuje również prawo gry w Lidze Mistrzów. O znacznym progresie i wzroście popularności tej dyscypliny świadczy fakt, że posiada ona aż szesnastu partnerów i sponsorów na czele z RL9 (firma Roberta Lewandowskiego)[6]. Z roku na rok zainteresowanie Amp Futbolem wzrasta, a w miastach tworzą się kolejne kluby oraz szkółki piłkarskie dla niepełnosprawnych. W dniach 12-19 września 2021, w Krakowie odbędą się Mistrzostwa Europy[7]. Turniej powinien odbyć się w roku 2020, lecz z powodu pandemii koronawirusa został przełożony. W rozgrywkach będzie uczestniczyć szesnaście zespołów, a możliwość organizacji tak prestiżowego turnieju jak EURO, będzie kolejną okazją na promowanie Amp Futbolu w kraju nad Wisłą. Z pewnością jest to zjawisko cieszące oczy każdego kibica, bo przecież im więcej profesjonalnych rozgrywek piłkarskich, tym lepiej!
Foto: Piotr Kucza, Bartłomiej Budny
Na zdjęciu Jacek Konieczny, reprezentant Polski.
[1] pl.wikipedia.org/wiki/Amp_futbol
[2] www.romanowo.pl/amp-futbol-wszystko-co-musisz-o-nim-wiedziec/
[3] www.laczynaspilka.pl/specjalne/tylko-u-nas/amp-futbol-poznaj-przepisy-gry
[4] www.przegladsportowy.pl/
[5] www.ampfutbol.pl/amp-futbol-ekstraklasa/
[6] www.ottobock.pl/sport/amp-futbol-polska/
[7] www.ampfutbol.pl/mistrzostwa-europy-amp-futbol-przeniesione-na-2021-rok/
