Wczesne Życie i Początki Kariery
Edson Arantes do Nascimento, znany na całym świecie jako Pelé, urodził się 23 października 1940 roku w Três Corações, małym mieście w stanie Minas Gerais w Brazylii. Pelé dorastał w skromnych warunkach, a jego miłość do piłki nożnej była widoczna od najmłodszych lat. Jego ojciec, João Ramos do Nascimento, znany jako Dondinho, również był piłkarzem, co miało duży wpływ na rozwój talentu Pelégo.
Jako dziecko Pelé grał w piłkę na ulicach swojego miasta, często używając prowizorycznych piłek zrobionych z materiałów, na które było go stać. Jego wyjątkowe umiejętności zostały szybko zauważone przez lokalne kluby, a w wieku 11 lat trafił do lokalnej drużyny juniorów. Jego talent nie umknął uwadze Waldemara de Brito, byłego zawodnika reprezentacji Brazylii, który został jego trenerem i mentorem. De Brito widział w młodym Pelé przyszłą gwiazdę i przekonał jego rodziców, aby przenieśli go do São Paulo, gdzie mógł kontynuować rozwój kariery.
W wieku 15 lat Pelé trafił do akademii Santos FC, jednego z najbardziej utytułowanych klubów Brazylii. W 1956 roku, mając zaledwie 16 lat, zadebiutował w pierwszym zespole Santosu, a zaledwie kilka miesięcy później zdobył swoją pierwszą bramkę w oficjalnym meczu.
Kariera Klubowa: Santos FC
Pelé przez większość swojej kariery związany był z jednym klubem – Santos FC, gdzie stał się legendą brazylijskiego futbolu. W Santosie Pelé grał przez 18 lat (1956–1974), zdobywając wiele trofeów zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. Jego występy były pełne magii, a jego zdolności dryblingu, precyzyjne uderzenia oraz niezwykła skuteczność pod bramką przeciwnika uczyniły go jednym z najlepszych piłkarzy w historii.
W Santosie Pelé zdobył 10 mistrzostw stanu São Paulo (Campeonato Paulista), a także dwukrotnie wygrał Copa Libertadores – najważniejsze klubowe rozgrywki w Ameryce Południowej, odpowiednik europejskiej Ligi Mistrzów. Santos z Pelém w składzie zdobył także dwukrotnie Puchar Interkontynentalny (1962, 1963), pokonując w finałach europejskie drużyny Benfiki Lizbona oraz AC Milan.
W swojej karierze w Santosie Pelé zdobył ponad 1000 bramek, co czyni go jednym z najbardziej skutecznych piłkarzy w historii. Warto podkreślić, że Pelé nie tylko zdobywał bramki, ale również kreował grę. Jego wizja boiska, precyzyjne podania oraz umiejętność dryblingu sprawiały, że był zawodnikiem kompletnym.
Kariera Reprezentacyjna: Trzy Mistrzostwa Świata
Pelé zadebiutował w reprezentacji Brazylii w 1957 roku, mając zaledwie 16 lat. Jednak to rok 1958 okazał się przełomowy w jego karierze międzynarodowej. Podczas Mistrzostw Świata w Szwecji Pelé, mając zaledwie 17 lat, poprowadził Brazylię do pierwszego w historii tytułu mistrza świata. Został najmłodszym piłkarzem, który zdobył bramkę w finale Mistrzostw Świata, strzelając dwa gole w zwycięskim meczu przeciwko Szwecji (5:2).
W 1962 roku podczas Mistrzostw Świata w Chile Pelé ponownie był liderem reprezentacji Brazylii. Jednak już w drugim meczu turnieju doznał kontuzji, która wykluczyła go z dalszej gry. Mimo to Brazylia, prowadzona przez Garrinchę i inne gwiazdy, zdobyła kolejny tytuł mistrzowski.
Kolejne mistrzostwa, w 1966 roku w Anglii, były dla Pelé i Brazylii mniej udane. Kontuzje oraz agresywna gra przeciwników sprawiły, że Brazylia odpadła już w fazie grupowej, a Pelé zapowiedział, że nie weźmie więcej udziału w turniejach międzynarodowych. Jednak w 1970 roku Pelé zmienił zdanie i powrócił na boisko, by poprowadzić reprezentację Brazylii do trzeciego tytułu mistrza świata.
Mistrzostwa Świata w 1970 roku w Meksyku uznawane są za jeden z największych momentów w historii piłki nożnej. Brazylijska drużyna z Pelém na czele zaprezentowała wspaniałą grę, a Pelé sam zdobył 4 bramki, w tym jedną w finale przeciwko Włochom, który Brazylia wygrała 4:1. Tym samym Pelé stał się jedynym piłkarzem w historii, który zdobył trzy mistrzostwa świata.
Styl Gry i Umiejętności
Pelé był piłkarzem wszechstronnym, który potrafił niemal wszystko na boisku. Jego technika, drybling, precyzyjne uderzenia oraz umiejętność poruszania się bez piłki sprawiały, że był koszmarem dla obrońców. Mimo stosunkowo niewielkiego wzrostu (173 cm), Pelé był niezwykle silny fizycznie, co pozwalało mu skutecznie walczyć o piłkę z obrońcami.
Jednym z najważniejszych elementów gry Pelégo była jego zdolność do gry głową. Pelé, mimo swojego wzrostu, był niezwykle skuteczny w powietrzu i zdobył wiele bramek głową, co stało się jednym z jego znaków rozpoznawczych. Ponadto, Pelé posiadał niesamowity instynkt strzelecki, co czyniło go niezwykle niebezpiecznym napastnikiem.
Pelé był także znany ze swojej etyki pracy i profesjonalizmu. Choć był naturalnym talentem, jego determinacja, poświęcenie i ciężka praca były równie ważne w jego sukcesach. Zawsze dbał o swoją kondycję fizyczną i starał się być wzorem do naśladowania zarówno na boisku, jak i poza nim.
NASL i New York Cosmos
Po zakończeniu kariery w Santosie w 1974 roku, Pelé postanowił dołączyć do amerykańskiego klubu New York Cosmos, występującego w North American Soccer League (NASL). Jego przejście do NASL miało ogromny wpływ na popularyzację piłki nożnej w Stanach Zjednoczonych. Pelé przyciągnął ogromne tłumy na stadiony i pomógł zwiększyć zainteresowanie tym sportem w kraju, który wówczas nie miał silnej tradycji piłkarskiej.
W New York Cosmos Pelé grał przez trzy sezony, zdobywając mistrzostwo NASL w 1977 roku, co było jednym z jego ostatnich wielkich triumfów na boisku.
Dziedzictwo i Życie Po Karierze
Pelé zakończył karierę piłkarską w 1977 roku, ale jego wpływ na światową piłkę nożną trwał jeszcze długo po jego odejściu z boiska. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych piłkarzy wszech czasów, a wielu kibiców i ekspertów uważa go za najlepszego zawodnika w historii tego sportu.
Po zakończeniu kariery Pelé angażował się w różnorodne działania charytatywne, promował futbol na całym świecie i pełnił funkcję ambasadora FIFA. W 1999 roku został wybrany Piłkarzem Stulecia przez Międzynarodową Federację Historyków i Statystyków Futbolu (IFFHS), a także został laureatem nagrody Złotej Piłki FIFA.
Śmierć i Dziedzictwo
Pelé zmarł 29 grudnia 2022 roku po długiej walce z chorobą nowotworową. Świat futbolu pogrążył się w żałobie, a jego śmierć była szeroko komentowana w mediach na całym świecie. Uznawany za „Króla Futbolu”, Pelé pozostaje ikoną piłki nożnej i inspiracją dla milionów młodych piłkarzy na całym świecie.
Podsumowanie
Pelé to symbol nie tylko brazylijskiego, ale i światowego futbolu. Jego trzy tytuły mistrza świata, setki bramek, oraz wyjątkowy styl gry uczyniły go legendą. Jako jeden z najbardziej rozpoznawalnych sportowców w historii, Pelé wpisał się na stałe w historię futbolu i pozostaje wzorem dla przyszłych pokoleń piłkarzy.
